تهیه و نگارش : عماد حنفی
پوست شما دائماً در حال ارتباط با محیط اطراف است و میتواند به عوامل مختلفی واکنش نشان دهد. اما برای برخی افراد، این واکنشها شدیدتر و آزاردهندهتر هستند. اگر پوست شما به راحتی قرمز میشود، احساس سوزش یا خارش دارید، یا به محصولات جدید واکنش نشان میدهد، احتمالاً پوستی حساس دارید. مراقبت از پوست حساس نیازمند دقت و شناخت عمیقتری است.
پوست حساس چیست و چرا حساس میشود؟
پوست حساس پوستی است که سد دفاعی طبیعی آن (که وظیفه محافظت در برابر عوامل محیطی و حفظ رطوبت را دارد) آسیب دیده یا ضعیف شده است. این ضعف باعث میشود که محرکها به راحتی به لایههای زیرین پوست نفوذ کرده و باعث التهاب، قرمزی، خارش، سوزش، خشکی و حتی پوسته پوسته شدن شوند.
دلایل حساسیت پوست میتواند شامل موارد زیر باشد:
ژنتیک: برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد داشتن پوست حساس هستند.
عوامل محیطی: تغییرات دما، باد، آلودگی، نور خورشید و رطوبت کم میتوانند پوست را تحریک کنند.
محصولات نامناسب: استفاده از محصولات حاوی عطر، الکل، صابونهای قوی، اسانسهای روغنی خاص یا مواد شیمیایی خشن.
شرایط پزشکی: بیماریهایی مانند روزاسه، اگزما و درماتیت سبورئیک میتوانند پوست را بسیار حساس کنند.
استرس: استرس مزمن میتواند سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار داده و حساسیت پوست را افزایش دهد.
آسیب به سد دفاعی پوست: لایهبرداری بیش از حد، شستشوی خشن یا استفاده نادرست از برخی مواد فعال.
شناسایی محرکها: قدم اول برای آرامش پوست
برای مراقبت موثر از پوست حساس، ابتدا باید محرکهای آن را شناسایی کنید. به واکنش پوستتان توجه کنید و سعی کنید رابطهای بین مصرف یک محصول یا قرار گرفتن در معرض یک عامل خاص با واکنشهای پوستیتان پیدا کنید.
محرکهای رایج:
عطر و اسانس: رایجترین عامل تحریککننده. حتی عطرهای طبیعی نیز میتوانند مشکلساز باشند.
الکل دناتوره (Alcohol Denat.): در بسیاری از تونرها و محصولات ماتکننده یافت میشود و باعث خشکی و تحریک میشود.
رنگهای مصنوعی: در محصولات آرایشی و بهداشتی.
صابونهای قوی و سولفاتها (SLS/SLES): میتوانند سد دفاعی پوست را از بین ببرند.
برخی اسیدها و لایهبردارها: به خصوص در غلظتهای بالا (مانند گلیکولیک اسید یا رتینول، اگرچه با احتیاط و با غلظت کم ممکن است قابل تحمل باشند).
روغنهای اساسی (Essential Oils): اگرچه طبیعی هستند، اما میتوانند بسیار حساسیتزا باشند.
آفتاب شدید و آب داغ.
انتخاب محصولات مناسب: "هایپوآلرژنیک" و "فاقد عطر" به چه معناست؟
هنگام خرید محصولات برای پوست حساس، به دنبال این واژهها باشید:
هایپوآلرژنیک (Hypoallergenic): به این معنی که محصول فرموله شده تا کمترین میزان واکنش آلرژیک را ایجاد کند. اما تضمین ۱۰۰% عدم حساسیت نیست.
فاقد عطر (Fragrance-Free): به معنی عدم وجود هیچگونه عطر افزودنی، چه طبیعی و چه مصنوعی. این مهمترین برچسب برای پوستهای حساس است.
فاقد رنگ (Dye-Free).
تست شده توسط متخصص پوست (Dermatologist-Tested).
روتین مراقبت از پوست حساس: گامهای اساسی برای آرامش پوست
یک روتین ساده و ملایم، کلید مراقبت از پوست حساس است. "کمتر، بیشتر است" (Less is more).
صبح:
پاکسازی ملایم: از یک شوینده کرمی، شیری یا ژلی بسیار ملایم و فاقد صابون و عطر استفاده کنید. پوست را با آب ولرم شسته و با حوله نرم به آرامی خشک کنید (مالش ندهید).
نمونه محصول: CeraVe Hydrating Facial Cleanser یا La Roche-Posay Toleriane Hydrating Gentle Cleanser.
آبرسانی و تسکین: از یک سرم آبرسان (مانند هیالورونیک اسید) یا سرمی که حاوی ترکیبات آرامشبخش است (مانند نیاسینامید یا سنتلا آسیاتیکا) استفاده کنید.
نمونه محصول: La Roche-Posay Toleriane Double Repair Face Moisturizer (دارای نیاسینامید و سرامید) یا Kiehl's Centella Sensitive Cica-Cream.
ضد آفتاب: مهمترین گام برای پوست حساس! از ضد آفتابهای فیزیکی (مینرال) با SPF 30 یا بالاتر که حاوی زینک اکساید (Zinc Oxide) و/یا تیتانیوم دیاکساید (Titanium Dioxide) هستند استفاده کنید. این نوع ضد آفتابها کمتر تحریککننده هستند.
نمونه محصول: EltaMD UV Physical Broad-Spectrum SPF 41 یا CeraVe Hydrating Mineral Sunscreen SPF 30.
شب:
پاکسازی ملایم: مجدداً با شوینده ملایم صورت را پاک کنید.
درمانهای هدفمند (اختیاری): اگر پوستتان مشکل خاصی (مانند روزاسه یا اگزما) دارد و پزشک محصول خاصی تجویز کرده، از آن استفاده کنید. در غیر این صورت، از محصولات قوی و لایهبردار خودداری کنید.
ترمیم و مرطوبکنندگی: از یک کرم شب غنی و ترمیمکننده که حاوی سرامیدها (Ceramides)، اسیدهای چرب و کلسترول باشد، استفاده کنید. این مواد به بازسازی سد دفاعی آسیبدیده پوست کمک میکنند.
نمونه محصول: CeraVe Moisturizing Cream یا Vanicream Moisturizing Cream.
نکات ویژه برای مراقبت از پوست حساس:
تست پچ (Patch Test): همیشه قبل از استفاده کامل از یک محصول جدید، آن را روی قسمت کوچکی از پوست (مانند پشت گوش یا داخل بازو) برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت تست کنید.
استفاده از آب ولرم: آب داغ یا خیلی سرد میتواند پوست را تحریک کند.
خشک کردن ملایم: پوست را با حوله به آرامی و با حالت ضربه زدن خشک کنید، نه کشیدن.
حفظ سادگی: روتین خود را تا حد امکان ساده نگه دارید. هرچه تعداد محصولات کمتر باشد، احتمال تحریک کمتر است.
آبرسانی از درون: نوشیدن آب کافی برای سلامت کلی پوست ضروری است.
مشاوره با متخصص پوست: اگر پوست شما به شدت حساس است یا با مراقبتهای خانگی بهبود نمییابد، حتماً به یک متخصص پوست مراجعه کنید.